بوم کسب و کار یک ابزار کاربردی و رایگانه که کمک به شفاف سازی دقیق ایده بیزینسی، پیش از هرگونه سرمایه گذاری میکنه. اگه شما قبل از صرف هزینه های سنگین، متوجه بشید که شانس موفقیت طرح شما در بازار بسیار پایینه، در واقع بدون پرداخت هیچ هزینه ای از اولین شکست خودتون جلوگیری کردین!
بوم کسب و کار ناب ابزاری برای ساخت یک بیزینس پلن قدرتمنده که با کمکش میتونیم ایده کسب و کارمون رو به بهترین شکل بهینه سازی کنیم و از تمامی نقاط ضعفش آگاه بشیم.
با کمک مقاله آموزش رسم بوم ناب شما قادر خواهید بود تا در کمتر از 30 دقیقه نسخه اولیه بیزینس پلن خودتون رو آماده کنید.
(مقاله آموزش رسم بوم ناب به صورت قدم به قدم همراه با مثال نوشته شده. شما برای یادگیری و رسم این بوم، نیاز به استفاده از آموزش دیگری ندارید.)
بعد از مطالعه این مقاله، (به عنوان یک تمرین) شروع به آماده کردن بوم کسب و کارتون کنید. هر سوالی هم براتون پیش اومد، ریسپانسیو به صورت اختصاصی شما رو راهنمایی میکنه!
آموزش رسم بوم ناب
خب بزارید ابتدا با شکل کلی بوم ناب و ترتیب پر کردن اجزای آن در تصویر زیر آشنا بشیم. همونطور که مشاهده میکنید، این بوم از 12 بخش مختلف تشکیل شده که قصد داریم در ادامه مقاله، به تعریف هر بخش و آموزش نحوه پر کردن تک تک این اجزا بپردازیم.
چگونه بوم کسب و کار بنویسیم؟ آشنایی کامل با اجزای بوم ناب
1- مشکلات (نیاز رفع نشده) :
میدونید اولین سوالاتی که قبل از راه اندازی هر کسب و کار باید از خودتون بپرسید چیه؟
- من توانایی حل کدوم مشکل یا نیاز رفع نشده رو دارم؟
- آیا حل این مشکل انقدر اهمیت داره که کسی بابتش به من پولی پرداخت کنه؟
اگه پاسخ شما بله بود. این نیاز رو در بخش مشکلات بوم بنویسید.
مثال : زمانی که سایت یوتوب فیلتر شد، کاربرای ایرانی نیاز به یه جایگزین پر سرعت برای آپلود و مشاهده ویدیو داشتند. آپارات این مشکل (یا نیاز) رو پیدا کرد و پروژه خودش رو لانچ کرد. و چون به خوبی این نیاز رو شناخته بود، با استقبال خیلی خوبی رو به رو شد.
یکی از مهم ترین بخش های آموزش رسم بوم ناب، انتخاب صحیح پذیرندگان آغازینه
2- پذیرندگان آغازین :
چه افرادی بیشترین نیاز به استفاده از خدمات یا محصول من رو دارند؟ این افراد همون پذیرندگان آغازین ما هستند. ابتدا کمی تحقیق کنید و مطمئن بشید که چه افرادی بیشترین اشتیاق رو به استفاده از محصول شما دارند و سپس اون دسته از افراد رو در قسمت پذیرندگان آغازین بوم کسب و کار خودتون قرار بدید.
مثال : زمانی که شرکت گوگل قصد داشت تا برای اولین بار از موتور جست و جو خودش رونمایی کنه؛ به دنبال کسانی میگشت که بیشترین نیاز به استفاده از این سرویس داشتن. کسانی که به دنبال تحقیق در اینترنت بودند ولی نمیتونستن چیزی که مد نظرشون بود رو پیدا کنند.
و اینجوری شد که دانشجوهای دانشگاه استنفورد به پذیرندگان آغازین سرویس گوگل تبدیل شدند.
3- مشتریان :
برطرف کردن این مشکل برای چه افراد یا مشاغلی بسیار مهمه؟ ویژگی و خصوصیات این افراد چیه؟ آیا اونها برای حل این مشکل حاضر به پرداخت هزینه برای استفاده از خدمات ما هستن؟ یا راه حل های ناقص و جایگزین فعلی که هزینه کمتری داره رو ترجیح میدن؟ این سوالات رو از خودتون بپرسید و درباره صحت اونها تحقیقات لازم رو انجام دهید. سپس لیستی از مشتریان رو آماده کنید و در داخل بخش مشتریان بیزینس پلن خودتون قرار بدید.
2 مثال :
- مشتریان گوگل و فیسبوک میشن تمامی کاربران، توسعه دهندگان و تبلیغ دهنده ها.
- مشتریان ریسپانسیو هم میشن، تمامی متخصصان و صاحبان کسب و کار که نیاز به وبسایت دارن.
4- ارزش پیشنهادی یکتا :
از خودتون بپرسید که چرا مشتریان، باید من یا کسب و کارم رو به بقیه رقبا ترجیح بدن؟ مزایای استفاده از محصول یا خدمات من چیه؟ لیستی از این دلایل رو آماده کنید و در قسمت ارزش پیشنهادی یکتا بیزینس پلن خودتون بنویسید.
مثال : ارزش های پیشنهادی یکتا در گوگل میشه…
- سرویس های کاملا رایگان (جست و جوی اینترنتی، جیمیل، مترجم، گوگل درایو، نقشه گوگل و …)
- کیفیت و دقت بسیار بالا جست و جوی اینترنتی
- سرعت بالا و ارائه خدمات با بالاترین امنیت
- سرویس گوگل ادوردز
چگونه بیزینس پلن خوبی بنویسیم؟ بهترین راه حل ها رو انتخاب کنید.
5- راه حل ها :
به خوبی در بازار تحقیقات انجام بدید. با افراد متخصص مشورت کنید. با پذیرندگان آغازین و مشتریان محصولتون جلسه های پرسش و پاسخ بگذارید. و در نهایت بعد از اینکه از کیفیت راه حل خودتون مطمئن شدید، اون رو در این قسمت از بیزینس پلن قرار بدید.
چند مثال :
- راه حل گوگل برای مشکل پیدا نشدن اطلاعات مورد نیاز در اینترنت، توسعه یک تکنولوژی بود که بتونه به تمامی کاربران، نتایج مرتبط با جست و جو اونها رو نشون بده.
- به دلیل نبود مارکت برای دانلود و خرید اپلیکیشن های ایرانی، اپلیکیشن کافه بازار به عنوان یک راه حل عرضه شد.
- یا مثلا خطوط مترو برای حل مشکل ترافیک و دسترسی سخت به تمام نقاط شهر ایجاد شدند.
6- برتری مطلق (اختیاری) :
آیا نقاط قوتی دارید که به سادگی قابل کپی کردن نیست؟
ممکنه که در اوایل شروع کسب و کارتون این برتری وجود نداشته باشه. ولی سعی کنید تا به مرور زمان این برتری رو برای خودتون به وجود بیارید. (فعلا میتونید این بخش رو خالی رها کنید و در آینده اون رو پر کنید.)
مثال : برتری مطلق گوگل رو میشه تو موارد زیر خلاصه کرد.
- ارائه سیستم عامل اندروید و ساخت مرورگرهایی مثل کروم
- ساخت الگوریتم قدرتمند رنک دهی به صفحات سایت ها
- تعداد کاربران بسیار زیاد
- هوش مصنوعی بسیار قوی
- خلاقیت بالا در طراحی سرویس برای رفع نیازهای کاربران
7- جریان درآمد :
روش های پول درآوردن شما قراره چی باشه؟ آیا به دنبال جذب تبلیغات هستین؟ یا قصد دارین با بازاریابی محتوایی محصولات خودتون رو بفروشید؟ آیا میخواهید محصول افراد دیگه رو معرفی کنید و کمیسیون فروش بگیرید؟ انتظار دارید که درامد شما از سایت پس از یکسال چقدر باشه؟ سعی کنید با تحقیق مناسب به ارقامی منطقی برسین و این اعداد رو در این بخش قرار بدید.
مثال : بذارید جریان درآمدی دیجی کالا رو مثال بزنیم.
- فروش مستقیم محصول
- پورسانت از فروش کالا
- تبلیغات هدفمند
مقاله پیشنهادی : چرا مشتریان خرید نمی‌کنند؟
آشنایی با بهترین راه حل ها برای رفع مشکل فروش پایین پیج یا سایت. (تاثیر فوری)
8- ساختار هزینه ها :
تو این قسمت باید انواع مخارج ثابت و متغیر خودمون رو مشخص کنیم. به طور مثال اگه پلن کسب و کار شما راه اندازی یه سایت فروشگاهیه؛ حساب کنید که هزینه تمدید سالانه هاست و دامنه چقدره؟ در صورت افزایش تعداد بازدیدکنندگان و نیاز به ارتقا هاست چقدر هزینه لازمه؟ هزینه طراحی سایت چقدر میشه؟ هزینه تبلیغات، بازاریابی، تجهیزات لازم، مواد اولیه و کارمندان کسب و کار ما چقدر میشه؟ بعد از بررسی کامل و رسیدن به پاسخ صحیح، این ارقام رو در بوم کسب و کارتون قرار بدید.
مثال : حالا بریم سراغ ساختار هزینه های دیجی کالا.
- هزینه ساخت وبسایت و اپلیکیشن
- هزینه های زیرساختی مثل نگهداری سرور اختصاصی
- هزینه سئو و تبلیغات
- هزینه تولید محتوا
- دستمزد منابع انسانی
- هزینه های مربوط به انبارداری و پخش
9- سنجه های کلیدی :
سنجه های کلیدی یعنی معیارهایی که به کمک اونا میتونیم میزان موفقیت خودمون رو بسنجیم. به طور مثال اگه یک سایت مجله ای داریم، معیار سنجش موفقیت ما میشه، تعداد بازدیدکنندگان و میزان ماندگاری اونها در سایت.
اگر یک سایت فروشگاهی داریم معیار ما میشه میزان فروش مستقیم محصولات.
اگر یک سایت شخصی یا شرکتی داریم که هدفش برند سازی و کسب اعتبار بیشتره؛ معیار سنجش ما میشه افزایش فروش و تماس های بیشتر از سمت مخاطبان.
مثال : به نظرتون سنجه های کلیدی کافه بازار چی بودش؟
- تعداد اپ های دانلود شده از داخل اپلیکیشن کافه بازار
- تعداد کاربران فعال
- تعداد اپلکیشن های ایرانی منتشر شده، توسط توسعه دهندگان
- تعداد کل اپلکیشن های ایرانی و خارجی منتشر شده در داخل اپ
10- کانال ها :
خب حالا مشتریانمون قراره از چه راه هایی با ما آشنا بشن؟
به طور کلی راه های ارتباطی به دو بخش درونگرا (مثل فعالیت در شبکه های اجتماعی، تولید محتوا در سایت و کار بر روی سئو) و برونگرا (تبلیغات چاپی، آنلاین، بیلبورد، تلویزیون و …) تقسیم میشن. با توجه به بودجه ای که دارید، راه های مورد نظرتون رو انتخاب کنید و در قیمت کانال های بیزینس پلن قرار بدید.
پیشنهاد ویژه ریسپانسیو : مشاوره رایگان طراحی سایت
(پاسخ به صفر تا صد سوالات شما برای راه اندازی سایتی موفق و بسیار تاثیرگذار در رشد کسب و کار شما)
11- جایگزین های موجود :
از خودتون بپرسید که مردم همبن الان چجوری و با چه ابزارهایی، مشکل خودشون رو برطرف میکنن؟ پاسخ این سوال رو در قسمت جایگزین های موجود بوم کسب و کار بنویسید.
مثال : جایگزین های موجود برای موتور جست و جو گوگل
12- مفهوم سطح بالا :
وقتی سایت آپارات راه اندازی شد، اولین مفهومی که از اون در ذهن ما ساخته شد، چی بود؟
(ورژن ایرانی یوتوب !)
حالا از خودمون بپرسیم که پس از مشاهده سایت ما توسط مخاطبان، اولین مفهومی که در ذهن اونا شکل میگیره چیه؟
و اون مفهوم رو در بوم قرار بدیم.
حال برای درک بهتر موارد بالا، یک مثال عملی رو بررسی میکنیم.
اگه به دنبال کسب درآمد هستید، ما تو مقاله های جداگانه زیر بهتون کلی ایده فوق العاده و 100 درصد عملی دادیم و با مطالعه هر کدوم از اونها، میتونید خیلی سریع به کسب درآمد برسید.
- مشاغل فریلنسری (معرفی بهترین شغل ها برای دورکاری + درآمد ماهیانه)
- روش‌های کسب درآمد دانشجویی + (آموزش قدم به قدم برای شروع کسب درآمد از هر شغل)
- کسب درآمد با گوشی (بدون نیاز به سرمایه)
چرا بوم کسب و کار رسم کنیم؟
دلایل اهمیت استفاده از آموزش رسم بوم ناب (lean canvas) بسیار زیاد هستن. در لیست زیر به معرفی دیگر مزایا رسم بوم کسب و کار میپردازیم.
- تصمیم‌گیری مناسب در زمان مناسب.
- دادن دید از بالا به کسب و کار و پیش‌بینی اتفاقات.
- کمک به کسب آگاهی بیشتر نسبت به اهداف بیزینس.
- تاثیر مثبت بر مدیریت امور مالی و اقتصادی.
- کمک به شناخت وظایف و جلوگیری از هدر دادن پول برای نیروهای نامناسب.
- آموزش رسم بوم ناب به شما کمک میکنه تا فرآیندهای اجرایی رو به خوبی ترسیم کنید.
- تاثیر در درک بهتر بازار و تصمیم‌گیری‌های صحیح.
- جهت‌دهی به تمرکز کسب و کار بر هزینه‌ها، اهداف و …
- امکان بازیابی کسب و کار در نابسامان‌ترین شرایط.
- کمک به تمرکز بر داده‌های واقعی.
آیا مقاله آموزش بوم کسب و کار ناب برای شما مفید بود؟ منتظر سوالات شما هستم!
دوست دارید در آپدیت های بعدی مقاله آموزش رسم بوم ناب برای شما چه مثالهایی را آماده کنیم؟